Мейірім мен әдеп

Бұл тарауда автор мейірім (рахымдылық) пен әдеп (этикалық тәртіп) ұғымдарын қарапайым мінез немесе адамгершілік қағидасы ретінде емес, рухани кемелдіктің тірегі, жүрек тәртібінің көрсеткіші ретінде сипаттайды. Мұндағы мейірім – Алланың сипатынан көрініс, ал әдеп – адам мен әлемнің арасындағы үндестікті сақтайтын тылсым код.

Автор былай дейді:

«Мейірім – әлсіздік емес, рухтың қуаты. Әдеп – шектеу емес, еркіндікті сақтап тұратын ішкі өлшем».

Мейірім – тек адамға деген жұмсақтық емес, барлық жаратылысқа жанашырлықпен қарау. Ол – жан мен сана тазалығының көрінісі. Әдеп – сыртқы ереже емес, ішкі жүйенің белгісі. Бұл тақырыпта автор исламдағы «рахман», «рахим» есімдерінің мәнін аша отырып, мейірімнің құдайлық сипат екенін түсіндіреді.

Мысал ретінде:

«Пайғамбар (с.а.у.) тас лақтырған баланы да жұмсақ дауыспен тоқтатты. Себебі шын мейірім – тәрбиелейді, жазаламайды».
 «Әдепті адам – өзін емес, өзгені ыңғайсыздыққа қалдырмауға тырысады».

Автор қазақтың "әдепті бала – ата-ананың айнасы" деген сөзін мысалға алып, тәрбиенің тек сыртқы сыпайылық емес, ішкі тұрақтылық пен шынайы ниетке байланысты екенін түсіндіреді.

Тарауда мынадай тақырыптар қамтылады:
 – Мейірім – жүрек ілімі, Алланың сипатынан
 – Әдеп – адам мен орта, адам мен Жаратушы арасындағы байланыс
 – Әдеп пен тәртіп – мәжбүрлік емес, үйлесім
 – Мейірімсіздік – рухани құрғақтық, қатыгездік
 – Әдепсіздік – жүректің қаттылығы

🔍 Негізгі идеялар мен ерекшеліктер:

  • Мейірім – адам мен әлем арасындағы байланыс
  • Әдеп – ішкі еркіндікті реттейтін тәртіп
  • Мейірімділік – жүректің тірі екенінің белгісі
  • Әдеп – сенімнің сыртқы көрінісі емес, ішкі қалып
  • Бұл екеуі – имандылықтың тірек қабырғалары

Похожие статьи

Бұл тарауда автор атеизм құбылысын қарапайым "сенбейтіндер" тобы емес, рухани байланыстан ажыраған сана ахуалы ретінде қарастырады. Атеизм – тек Алланы мойындамау емес, тылсыммен байланыс үзілген сана күйі, ал оның тамыры – жаралы сенім, тарихи күйзеліс, таным дағдарысы.Автордың негізгі ойы:«Атеист...

Бұл тарауда автор шариғаттағы амал категорияларын – парыз, уәжіп, сүннет, мустәһап, мұбах, харам, макрух, мәфсад ұғымдарын тек құқықтық бөлініс ретінде емес, рухани бағдар жүйесі ретінде қарастырады. Мұндағы мақсат – дінді заңдар жиынтығы емес, тазалыққа, үйлесімге, тәртіпке бағытталған өмір салты р...

Бұл тарауда автор өтірік айту мен өтірік ант беру әрекеттерін тек моральдық кемшілік ретінде емес, сенімге жасалған тікелей шабуыл, жүрек құрылымының бұзылуы деп бағалайды. Өтірік – адамның өз болмысынан алыстауының, ал ант – Алланы куә етіп, жалған айтуының екі есе жауапкершілік жүктейтін көрінісі....

Бұл тарауда автор жақсылық пен жамандықтың тағдырмен байланысын, яғни барша оқиғаның Алланың қалауымен болатынына сену ұстанымын түсіндіреді. Бұл – исламдағы алты иман шарттарының бірі, бірақ оның мағынасы көпшілікке үстірт қабылданады. Автор бұл ұғымды жауапкершіліктен жалтару емес, керісінше рухан...